Biografie || Książe Janusz Ostrogski

Ulica Księcia Janusza Ostrogskiego; fot. K. Kaptur

Jedna z nowszych ulic w naszym mieście doczekała się swojego patrona. Droga, położona we wschodniej części miasta i przecinająca tzw. łąki denkowskie od niedawna nosi nazwę Księcia Janusza Ostrogskiego. Wybór patrona w tej lokalizacji jest symboliczny – ulica łączy dwa, niegdyś odrębne i należące do księcia miasta – Denków i Ostrowiec.

Urodzony w 1554 roku Janusz Ostrogski pochodził ze starej rodziny kniaziowskiej wywodzącej swój rodowód od jednej z bocznych linii dynastii Rurykowiczów. Był jednym z najpotężniejszych i najmajętniejszych magnatów Rzeczpospolitej cieszącym się zaufaniem królów. Pełnił liczne państwowe urzędy – wojewody wołyńskiego, kasztelana krakowskiego, posiadał kilka starostw. Był trzykrotnie żonaty, jego trzecią żoną była Teofila Tarłówna z Czekarzewic.

W 1609 roku swoje obszerne majętności rozsiane po całej Rzeczpospolitej przekształcił na mocy konstytucji sejmowej w ordynację. Położone w województwie sandomierskim dobra opatowsko-ćmielowskie, jako dziedziczne, nie weszły w jej skład. Zostały wówczas podzielone na cztery klucze ziemskie. Poza kluczem grocholickim, ćmielowskim i opatowskim wyodrębnił się wtedy również klucz ostrowiecki. W dobrach tych znajdowały się cztery miasta – Ostrowiec, Denków, Ćmielów i Opatów oraz kilkadziesiąt wsi. W kluczu ostrowieckim, poza samym miastem znalazło się kilkanaście wsi i folwarków, między innymi Częstocice, Jędrzejowice i Świrna.

Książę Janusz Ostrogski bywał w swoich dobrach nad Kamienną, przede wszystkim na zamku ćmielowskim. Jego obecność potwierdzona jest również w Częstocicach, które stały się centrum administracyjnym klucza ostrowieckiego, jak i w samym Ostrowcu. W 1614 roku ufundował w mieście kościół parafialny pod wezwaniem Archanioła Uriela, zmienionym kilkadziesiąt lat później na św. Michała Archanioła. Być może to właśnie książę wydał dokument lokacyjny dla miasta Ostrowca, o którym wyrażał się jako o mieście „przez Nas założonym” („a Nobis erecti”). Książę zmarł we wrześniu 1620 roku i pochowany został w Tarnowie. Po jego śmierci dobra ostrowieckie odziedziczyła wdowa, a następnie przeszły w posiadanie spokrewnionych Zasławskich. Trwałym i czytelnym do dziś elementem potwierdzającym związki księcia z Ostrowcem Świętokrzyskim jest obecny herb miasta, nawiązujący do herbu książąt Ostrogskich.

Opracowanie: Kamil Kaptur