Serwis „Dorota”

Muzeum Historyczno-Archeologiczne powiększyło ostatnio swoją kolekcję porcelany ćmielowskiej o nowy zakup – zaprojektowany przez Lubomira Tomaszewskiego przepiękny serwis porcelanowy z fasonu „Dorota”. Lubomir Tomaszewski (1923-2018), artysta malarz, rzeźbiarz i projektant, w latach 1956-1965 pracował w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego. W tym „złotym okresie” Instytutu współpracował m.in. z Zakładami Porcelany „Ćmielów”. Wtedy też w Ćmielowie wykonano wg jego projektu dwa garnitury do kawy – „Ina” i „Dorota”.

Serwis „Dorota” z 1961 roku to jeden z najsłynniejszych, wielokrotnie nagradzanych projektów Lubomira Tomaszewskiego. To wariant alternatywnej realizacji, na które wpłynęły badania nad mechaniką dłoni, warunki produkcji i dążenie do uproszczenia formy. Artysta poszukiwał optymalnej funkcjonalności. W realizacji tego projektu poszedł o krok dalej i podważył przyjęte od lat konwencje. Opracował dzbanki jako spłaszczoną, zdeformowaną powłokę półkuli. Imbryk uważał za klucz do dobrego serwisu. Pracował nad kształtem, który byłby najpełniejszym wykładnikiem funkcji. Wykorzystał rzadko uwzględniane prawa mechaniki, które mają znaczenie dla użytkownika, jak np. budowa ręki czy sposób nalewania napoju. Zaplanował efekt tak, by środek ciężkości naczynia znajdował się cały czas bezpośrednio pod dłonią.

„Dorota” została doceniona w Polsce i za granicą. Otrzymała złoty medal na I Międzynarodowej Wystawie Form Przemysłowych w Paryżu w 1963 roku, a dwa lata później w „Pottery Gazette” serwis opisany został jako „rewolucyjny wzór z Polski”. Na Targach Krajowych w Poznaniu w 1964 roku projekt otrzymał wyróżnienie w konkursie „Jakości i Estetyki Towarów”. W prasie krajowej pojawiły się artykuły podkreślające nowatorstwo, uproszczenie formy i skojarzenia z naturą. W popularnym miesięczniku „Ty i Ja” serwis opisano w rubryce „Przedmiot z metryką”, a w innych czasopismach głoszono „przewrót w porcelanie”. Jednocześnie pojawiały się głosy, że krajowy konsument nie jest przyzwyczajony do tak niecodziennych przedmiotów.

Fragment serwisu „Ina” projektu Lubomira Tomaszewskiego od wielu lat znajduje się zbiorach naszego Muzeum. Dzięki ostatniemu zakupowi, na stałej wystawie muzealnej poświęconej porcelanie ćmielowskiej wkrótce zagości również „Dorota”.