magda.glab

Wzdłuż doliny Kamiennej rozsiane są liczne stanowiska hutnicze związane z centrum metalurgicznym, jakie funkcjonowało na przedpolach Gór Świętokrzyskich w pierwszych wiekach naszej ery. Przykładem niech będą opisywane już przez nas starożytne warsztaty hutnicze odkryte w Chmielowie czy parku pałacowym w Częstocicach, a kolejny znajdował się w nieodległym Bodzechowie.

Na północ od Ostrowca rozciąga się zwarty kompleks leśny sięgający Iłży i Skarżyska – Kamiennej. To Puszcza Iłżecka – lasy, które są pozostałością po dawnej, znacznie rozleglejszej średniowiecznej Puszczy Świętokrzyskiej.

Krynki to wieś, której początki sięgają zamierzchłych czasów. Ponoć w czasach przedchrześcijańskich nazwa osady brzmiała Gutanów i miał się tu znajdować ośrodek kultu pogańskiego. Dziś obiektem wyraźnie wyróżniającym się w pejzażu Krynek jest kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, którego historia jest bardzo ciekawa…

Przy trakcie z Ostrowca do Iłży istniały w XIX wieku dwie niewielkie, sąsiadujące ze sobą leśne osady o tej samej nazwie – Kaplica. Obie swą nazwę zawdzięczają znajdującemu się w pobliżu wyjątkowemu zabytkowi – gotyckiej kaplicy św. Katarzyny Aleksandryjskiej…

Obowiązywała zaledwie 14 miesięcy, będąc rozpaczliwą próbą ratunku Rzeczpospolitej, podjętą przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i zwolenników reform ustrojowych. Mowa o Konstytucji 3 Maja -dokumencie uchwalonym w 1791 roku.

Nadejście wiosny było zawsze wyczekiwanym i ważnym wydarzeniem, obudowanym wieloma wierzeniami i obrzędami. Wśród nich znajdziemy zapomniany zwyczaj wiosennych pochodów zwany Gaikiem, Maikiem lub Nowym Latkiem, korzeniami sięgający czasów pogańskich – kultu słowiańskiego bóstwa gościnności Radegasta lub Tura, bóstwa przyrody.

To, że jajko jest jednym z symboli i ważnym elementem Świąt Wielkanocnych, nikogo nie powinno dziwić, zważywszy, jakim jest wspaniałym przykładem odradzania się życia. Jajkiem, niczym opłatkiem wigilijnym, dzielimy się podczas wielkanocnego śniadania, składając sobie życzenia Radosnego Alleluja!

Kowalstwo znane jest od kiedy człowiek nauczył się wytapiać metale z rud. Rozwinęło się wraz z upowszechnieniem żelaza, a z czasem zawód ten urósł do rangi poważanego i cenionego rzemiosła. Począwszy od średniowiecza kowale dzielili się na „wiejskich” i „miejskich”, czyli cechowych.

Wojtosem zwał się ów mistrz, który w 1790 roku miał zjednoczyć ćmielowskich garncarzy, aby działając razem, jakość wyrobów podnieśli i wydajniej pracowali. A pamiątką po tym jest nazwa osady, gdzie ta produkcja funkcjonowała – Podwojtostwo. Tak można streścić legendę o początkach jednej z najstarszych polskich marek, czyli ćmielowskiej porcelanie. Czy w legendzie tej, do dziś żywej, jest choćby ziarno prawdy?

Przemierzając szlak regionalnej architektury drewnianej, nie sposób pominąć okazałego młyna wodnego usadowionego przy brzegu rzeki Kamiennej w Stokach Dużych w gminie Ćmielów. Choć zachowany budynek pochodzi z początku XX wieku, to historia osady młyńskiej sięga głęboko w przeszłość.

Jedną ze szkół, która zaczęła działać po ukazaniu się w 1919 r. dekretu o obowiązku szkolnym, była szkoła w Kurzaczach nieopodal Ostrowca, położonych wówczas w gminie Częstocice. Dom wynajęty od rodziny Płatków przeznaczono na szkołę i mieszkanie dla nauczyciela.

W niewielkiej odległości od Ostrowca Świętokrzyskiego znajduje się wyjątkowe w skali regionu miejsce – Ptkanów. To przykościelna osada leżąca na Wyżynie Opatowskiej pomiędzy wsiami Podole i Lipowa, w której znajduje się średniowieczny kościół otoczony nowożytnym murem obronnym z bastionami i basztami.

Odwiedzając Pałac Wielopolskich warto zboczyć z głównej trasy i w Częstocicach skręcić na zachód, by po około 5 kilometrach znaleźć się w  Mychowie. Znajduje się tu wyjątkowy zabytek – pozostałość średniowiecznej rezydencji obronnej rodu Rawitów.

Jedna z nowszych ulic w naszym mieście doczekała się swojego patrona. Droga, położona we wschodniej części miasta i przecinająca tzw. łąki denkowskie od niedawna nosi nazwę Księcia Janusza Ostrogskiego. Wybór patrona w tej lokalizacji jest symboliczny – ulica łączy dwa, niegdyś odrębne i należące do księcia miasta – Denków i Ostrowiec.

Podstawowym problemem każdego rozwijającego się miasta było zaopatrzenie mieszkańców w wodę pitną. Nie inaczej było w Ostrowcu na początku XX wieku. Wprawdzie miasto położone nad rzeką Kamienną mogło korzystać z jej wody, lecz głównie do celów przemysłowych.

Przenieśmy się do cukierni „Amida Palace”, mieszczącej się niegdyś w kamienicy przy Alei 3 Maja 5 w Ostrowcu – w budynku dzisiejszego PTTK. I choć o restauracjach i kawiarniach działających w okresie międzywojennym w naszym mieście wiadomo niewiele, to akurat o tym lokalu jesteśmy w stanie powiedzieć nieco więcej.

27 grudnia 1905 roku Ostrowiecki Komitet Robotniczy Polskiej Partii Socjalistycznej w odpowiedzi na manifest Centralnego Komitetu Robotniczego PPS proklamował tzw. Republikę Ostrowiecką. Ustanowienie samorządu rewolucyjnego było związane z rewolucją, która wstrząsnęła Cesarstwem Rosyjskim w latach 1904-1906.

Zajęcia muzealne poświęcone wyrobom ćmielowskim, połączone z warsztatami malowania porcelany. Uczestnicy poznają najpiękniejsze obiekty z naszej muzealnej kolekcji i ich – często niezwykłe – historie.

Lekcja muzealna poświęcona Pałacowi Wielopolskich w Częstocicach, dziś będącego siedzibą jednego z dwóch oddziałów Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim. Jest jeden z najbardziej cennych zabytków Ostrowca…

Lekcja na temat motywu zwierzęcego jako inspiracji dla różnych dziedzin sztuki – malarstwa, rzeźby, fotografii, dekoracyjnych tkanin czy literatury…

Uczestnicy warsztatów dowiedzą się z czego i jak uzyskiwano niegdyś cukier, kiedy pojawił się w Polsce i jaką w tym rolę odegrały Częstocice. W ramach zajęć plastycznych wykonamy z modeliny własne, bajkowo-kolorowe słodycze.

Na zajęciach poświęconych zagadnieniom związanym z Powstaniem Styczniowym porozmawiamy o genezie powstania, jego przebiegu i znaczeniu w budowaniu polskiej tożsamości narodowej i dążeniach niepodległościowych następnych pokoleń.

7 lutego 1847 roku w Ostrowcu urodził się Walenty Milczarski, weteran powstania styczniowego. Pochodził z rodziny o patriotycznych tradycjach. Jego dziadek wziął udział w insurekcji kościuszkowskiej, natomiast ojciec został odznaczony Orderem Virtuti Militari…

Lucyna Żukowska, z domu Skrzyńska, zapisała się w historii jako jedna z niewielu kobiet, biorących czynny, zbrojny udział w powstaniu styczniowym. Świetnie jeżdżąca konno i władająca bronią, była pod wieloma względami postacią nietuzinkową.